انگیزه تحصیلی یک نیروی محرک است برای انجام رفتارها و اعمال در تحصیل که در درون همه‌ی افراد در حال حرکت است به گونه‌ای که اگر فردی از انگیزه کافی برای انجام یک فعالیت برخوردار نباشد آن کار را ترک خواهد کرد. انگیزه نیرویی است که در همان سال‌های آغازین زندگی انسان را به یادگیری کارها و موارد جدید وا می‌دارد و این انگیزه محرکه‌ای است برای تلاش و کسب موفقیت. ایجاد انگیزه تحصیلی در سال‌های تحصیلی برای شما دانش‌آموزان عزیز بسیار حائز اهمیت میباشد و یکی از مهم‌ترین عوامل برای به رسیدن شما به موفقیت میباشد. برای شناخت بهتر اینکه چگونه انگیزه‌ی کافی را در خود ایجاد کنیم بهتر است به شناخت انواع انگیزه بپردازیم.
انواع انگیزه:
- انگیزه‌ی درونی: به طور خود انگیخته از نیازهای روان‌شناختی، کنجکاوی، و تلاش‌های فطری برای رشد حاصل میشود. وقتی فرد به صورت درونی دچار انگیزه میشود به‌خاطر علاقه احساس چالشی فعالیت خاص و خوبی انجام می‌دهد و این رفتار به‌خاطر لذتی است که از آن می‌برد و این رفتار به‌صورت خودانگیخته در فرد ایجاد میشود نه عوامل بیرونی.
- انگیزه‌ی بیرونی: انگیزه‌ی بیرونی از مشوق‌ها و پیامدهای محیطی مانند (غذا، پول و … ) ناشی میشود و این انگیزه از جمله “این کار را کن تا آن را به دست آوری” ناشی میشود.
عوامل بی‌انگیزشی:
- ناتمام ماندن تکالیف و خودداری از انجام تکالیف
- اجتناب از مطالعه
- ابراز خستگی مداوم و خیال‌پردازی بیش از حد
- تمایل مداوم به استراحت
- توان تصمیم‌گیری پایین
- افسردگی، اضطراب، استرس مداوم
- فشار بیش از حد مدرسه و والدین و ناتوانی یادگیری او
چنان‌چه انتظار والدین از دانش‌آموزان متناسب با ظرفیت هوشی آن‌ها نباشد ممکن است فشار بیش از حد به دانش‌آموز وارد کنند نهایتاً او دچار سرخوردگی تحصیلی میشود و شکست مداوم باعث ایجاد احساس بدی در او میشود حال برای جلوگیری از عواملی که باعث بی‌انگیزشی در دانش‌آموز میشود می‌خواهیم به راهکارهایی برای افزایش ایجاد انگیزه تحصیلی بپردازیم:
راهکارهای عملی افزایش انگیزه:
- وقتی برای خود مقرراتی در درس خواندن یا تفریح کردن درنظر می‌گیرید در عملی کردن آن‌ها قاطع باشید.
- برای مطالعه، هدف‌های کوتاه‌مدت در نظر بگیرید. وقتی به آن هدف رسیدید به خود پاداش دهید، در غیر این‌صورت خود را تنبیه کنید.
- با اعضای خانواده روابط نزدیک و صمیمی داشته باشید زیرا در هنگام درس خواندن به حمایت و کمک آن‌ها و آرامش آن‌ها نیاز خواهید داشت.
- بسیار دقیق و منطقی (به دور از نظر و سخن دیگران) به علایق، استعدادها، توانایی‌ها و اهداف خود فکر کنید. تا جایی که برای خودتان قانع‌کننده باشد.
- وقتی موفقیتی به دست آوردید هرچند کوچک آن را نتیجه‌ی تلاش خود بدانید نه شانس و اتفاق و برای رسیدن به یک هدف انگیزه‌ی قوی داشته باشید.
عوامل مؤثر برای ایجاد انگیزه تحصیلی:
هدف: رفتار هدف‌دار باعث پیشرفت میشود دانش‌آموزان عزیز نوع هدف‌هایی که شما برای خود انتخاب میکنید در انگیزه شما بسیار تأثیرگزار است.
علاقه: علاقه عامل بسیار مهمی در داشتن انگیزه تحصیلی برای دانش اموزان میباشد. هر چه علاقه دانش اموز به درس بیشتر باشد یادگیری عمیق تری ایجاد میشود و در نهایت منجرب با انگیزه فراوان آغاز میشود که این علائم توسط(مولفین-والدین-معلمین وهمسالان)فراهم خواهد شد.
خودپنداره: تصور دانش اموز از استعدد ها و توانایی های فردی در میدان موفقیت و شکست ان موثر است. دانش اموزانی که به توانایی های خود باور دارند در فعالیت ها بیشتر شرکت میکنند و در مواجه با مشکلات کوشش و پشتکار زیاد دارند. اما بلعکس در دانش اموزانی که توانایی خود را قبول ندارند در هیچ فعالی شرکت نمیکنند و در مواجه با مشکلات سریع تسلیم میشوند و از مهم ترین وظایف والدین در این قسمت بالابودن احساس خود کارامدی در دانش اموزان است.
- برای شروع یک برگه بردارید و 3 قسمت کنید و در قسمت علایق خود هر چه هست بنویسید.
- سعی کنید از افرادی با انرژی در خانواده و فامیل یا هر کسی که واقعا احساس میکنید مثبت اندیش و به شما کمک میکند کمک بگیرید.
- تلاش و شکست افراد موفق کشور خودمان را مطالعه کنیدببینید ز کجا شروع کرده اند و موفق شده اند.(راه ملی برای افزایش اعتماد بنفس)
- با افراد غیر متخصص که شمارا از اهدافتان دور میکند مشورت کنید.
تلاش و شکست افراد موفق کشور خودمان را مطالعه کنید: تا ببینید از کجا شروع کرده‌اند و موفق شدهاند. (راه‌حلی برای افزایش اعتماد به نفس)
با افراد غیرمتخصص که شما را از اهدافتان دور میکنند مشورت نکنید.
نتیجه‌گیری:
از آن‌جایی که انگیزه یک حالت درونی در فرد است و باعث تداوم رفتار تا رسیدن به هدف میشود و انگیزه تحصیلی ارتباط مستقیم با پیشرفت تحصیلی دارد به همین علت باید سعی کنیم هر عامل مزاحم که مانع ایجاد انگیزه در درون ما میشود را حذف کنیم و به عوامل مؤثر و تقویت‌کننده انگیزه در خودمان بپردازیم. حال شما دانش‌آموزان عزیز برای بهتر رسیدن به موفقیت و هدف‌ها و داشتن آینده‌ای روشن سعی کنیم انگیزه‌ی کافی را در درون خود ایجاد کنیم تا از این گذرگاه به راحتی عبور کنیم و به موفقیت برسیم.
با تشکر از حسن توجه شما عزیزان
نگارنده: فروغ السادات رضویان، کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی
