نقش و نظر دانش آموز در هدایت تحصیلی
دوران تحصیل جز مهم ترین بخش های زندگی هر فرد است. زیرا زمینه ساز آینده شغلی فرد است. در طول سال های تحصیل، دوران متوسطه زمان انتخاب رشته و انجام هدایت تحصیلی است. اگر در این دوران هدایت تحصیلی درست و مناسبی برای دانش آموز صورت بگیرد، می توان چشم انداز مثبتی به آینده تحصیلی و شغلی وی داشت. لذا لازم است که در راستای رسیدن به نتیجه ی مطلوب و تجربه ی زندگی رضایت بخش و شاد به دانش آموز کمک شود.
هدایت تحصیلی:
موضوع هدایت تحصیلی در واقع از دوران ابتدایی آغاز می شود و در دوران متوسطه اقدامات عملی از جمله برگزاری آزمون های رغبت سنج، سلامت روان، آشنایی با مشاغل و … انجام می شود. فرآیند انتخاب رشته ی تحصیلی نیز در پایه نهم صورت می گیرد. در فرم هایی که می بایست به منظور انتخاب رشته ی تحصیلی برای هر دانش آموز تکمیل گردد، فرمی وجود دارد که مختص نظر دانش آموز است و 10 امتیاز دارد. برای اینکه دانش آموز بتواند انتخاب رشته ی مناسب و درستی با توجه به شناختی که از خود دارد انجام دهد، نیاز است که برنامه ی آموزشی مشخصی داشته باشد و همچنین دانش و مهارت هایی که لازم است را بیاموزد.
آنچه که می تواند در نظردهی صحیح به دانش آموز کمک کند این است که خودش را بشناسد. هر چقدر که دانش آموز خودآگاهی بالاتری داشته باشد یعنی توانایی ها، استعدادها، علایق و رغبت هایش را بشناسد، می تواند انتخاب بهتری داشته باشد و مسیر شغلی اش را آگاهانه تعیین کند. عامل مهم دیگری که می تواند بر نظر دانش آموز تاثیرگذار باشد. عملکرد درسی او است. بخشی از فرآیند هدایت تحصیلی بررسی نمرات کسب شده در دوران متوسطه یک است. در این قسمت نقش دانش آموز بسیار مهم است. دانش آموز هر چه قدر برنامه ریزی منظم تر و درست تری برای درس خواندن داشته باشد و هرچه قدر انگیزه و مسئولیت پذیری بیشتری در راستای اجرای برنامه ریزی درسی اش داشته باشد، می تواند نمرات مطلوب تری کسب کند.
مشاور مدرسه می تواند درباره ی نقش کلیدی دانش آموز در مسیر آینده ی تحصیلی و شغلی اش با او صحبت کند و دانش آموز به این آگاهی برسد که تاثیرگذارترین فرد در هدایت تحصیلی و انتخاب رشته خود او است. او می تواند با برنامه ریزی، مدیریت زمان، پشتکار، انگیزه و تمرکز برای رسیدن به خواسته هایش تلاش کند و به هر آنچه که می خواهد برسد. اگر دانش آموز را در این مسیر درست هدایت کنیم، او متوجه می شود که فردی انتخاب گر و با اراده است که سکان دار زندگی اش است و می تواند برای زندگی تحصیلی و شغلی اش تصمیم بگیرد. اما اگر در دوران متوسطه یک آنطور که باید مطالعه مستمر و دقیق نداشته باشد و پایبند به برنامه ریزی اش نباشد و به توصیه های مشاور مدرسه توجهی نداشته باشد، می بیند که به هنگام انتخاب رشته دچار مشکل می شود. آنگاه او نمی تواند به راحتی هر رشته ای را که دوست دارد انتخاب کند. یعنی می بایست از علاقه مندی هایش صرف نظر کند. در صورتیکه یکی از معیارهای انتخاب رشته، شناسایی علایق و رغبت های دانش آموز است. زیرا علایق و رغبت ها هستند که میزان موفقیت فرد را در آینده ی تحصیلی و شغلی اش رقم می زنند.
در این برهه ی زمانی دانش آموز دوران نوجوانی را تجربه می کند و باید به سوال اساسی «من کیستم؟» پاسخ دهد. برای دستیابی به پاسخ این سوال مهم والدین دانش آموز، مشاور و معلمان افرادی هستند که می توانند یاری رسان او باشند. این افراد مسئولیت دارند تا دانش آموز را در مسیر شناخت خود، جستجو، برنامه ریزی و تصمیم گیری در مورد انتخاب رشته تحصیلی و انتخاب شغل در آینده کمک کنند. هنگامی که دانش آموز بتواند از افراد متخصص و آگاه بهره ببرد و به شناخت از خود رسیده باشد آنگاه می تواند با اطمینان در مورد آینده اش تصمیم بگیرد و در نتیجه به موفقیت برسد.
به طور کلی، مشاوران افرادی تاثیرگذار در رشد تحصیلی و شغلی هر دانش آموز هستند. نکته ی حائز اهمیتی که وجود دارد این است که به دانش آموزان گفته شود که داشتن مهارت برای موفق شدن لازم است. دانش آموز برای ورود به هر شغلی که برمی گزیند نیاز به داشتن مهارت هایی از جمله: مهارت های ارتباطی، حل مسئله، تفکر خلاق، تفکر نقاد و رسیدن به انعطاف پذیری و توانایی سازگاری با دیگران و محیط دارد. همچنین تقویت روحیه ی تلاش و سخت کوشی برای رسیدن به اهداف و حفظ انگیزه از ارکان مهم پیشرفت هر فردی است و می بایست در این راستا نیز به دانش آموز کمک شود. دانش آموز زمانی می تواند نظر درستی درباره ی انتخاب رشته تحصیلی و انتخاب شغلش داشته باشد که شایستگی ها و توانایی های خود را به طور کامل شناخته باشد. این شناخت برای موفقیت در شغل، یک ضرورت محسوب می شود. با توجه به توضیحات فوق، مبرهن است که دانش آموز در انتخاب مسیر تحصیلی و شغلی اش نیاز به آموزش، مهارت و پشتیبانی دارد. پیشنهاد این است که دانش آموزان به منظور رسیدن به نتایج موفقیت آمیز از یک مشاور متخصص کمک بگیرند.