از دیدگاه رویکرد ” تئوری انتخاب ” اصل اساسی برای ایجاد یک ازدواج سالم و شاد، ارضای نیازهای اساسی انسان است. همۀ انسان ها، پنج نیاز اساسی در ژن های خود دارند و تلاش می کنند آنها را ارضا کنند. این نیازها به ترتیب عبارتند از : نیاز به بقا، نیاز به عشق و احساس تعلق، نیاز به قدرت و پیشرفت، نیاز به آزادی، نیاز به تفریح.
رابطۀ بین نیازهای اساسی و ازدواج سالم و شاد:
این سیستم ژنتیکی ساده در ارضای نیازهای بسیاری از افراد، عالی عمل می کند تا آن ها احساس شادی، سلامتی و رضایت کنند. افرادی که در زندگی فاقد چنین احساس هایی باشند از ته دل آرزو دارند به شادی، سلامت و خشنودی دست یابند. ازدواج کانونی است که اغلب در تامین این نیازها کارایی ندارد.
اگر افراد متاهل بدانند که تحت تاثیر پنج نیاز اساسی خود هستند؛ و تئوری انتخاب را در زندگی مشترک به کار گیرند و از ابتدای زندگی مشترکشان با هم برای ارضای این نیازها تلاش کنند؛ در بهبود روابط زناشویی آن ها پیشرفت چشمگیری ایجاد خواهد شد. همین امر سبب می شود به یک ازدواج سالم و شاد دست یابند.
- نیاز به بقا: یک ازدواج سالم و شاد منوط به مسائل اقتصادی است
در جامعۀ کنونی، اکثر مردم اگر تلاش مختصری انجام دهند، بقایشان تضمین شده است. خیلی به ندرت کسی از گرسنگی یا نداشتن سر پناه جان خود را از دست می دهد. این گفتۀ حکیمانه که می گوید : ” ثروت خوشبختی نمی آورد اما فقر بدبختی می آورد ” اهمیت ارضای این نیاز را برای داشتن یک ازدواج سالم و شاد تایید می کند.
یکی از رایج ترین مشکلات زندگی های مشترک، اختلاف نظر داشتن بر سر مسائل مالی و اقتصادی است. زمانیکه زوجین خیلی جدی بر سر مسئله ای بحث و جدل می کنند، به احتمال خیلی زیاد شانس خود را برای داشتن یک ازدواج سالم و شاد از دست خواهند داد.
- نیاز به عشق و احساس تعلق : هستۀ ژنتیکی یک ازدواج سالم و شاد
یک ازدواج سالم و شاد شاید بهترین وسیلۀ تامین نیاز به عشق و احساس تعلق باشد، با وجود این هنوز دسترسی به این نیازها به سادگی ممکن نیست، زیرا برای ارضای این نیاز حضور فرد دیگر ضروریست و همانند نیاز به بقا نمی باشد. در واقع شما نمی توانید دیگری را مجبور کنید به شما عشق بورزد. هر کوششی برای تکلیف کردن عشق به دیگری به ندرت تاثیر گذار خواهد بود.
همان گونه که در همه چیز تفاوت وجود دارد، میزان نیاز به عشق و احساس تعلق نیز در اشخاص متفاوت است و همین امر سبب می شود ازدواج به یک معمای پیچیده بدل شود. زنان و مردان می توانند نسبت به فرزندان خود رفتاری محبت آمیز داشته باشند، اما قادر نیستند همین میزان محبت را به فرد بالغی ابراز کنند.
- نیاز به قدرت : راز ازدواج سالم و شاد در ژن های ما نهفته است
شاید باور نکنید که هیچ رابطۀ انسانی به اندازۀ ازدواج، محل جنگ و منازعه نیست. علت چیست؟ حداقل احترامی که نیاز داریم این است که فردی برایش احترام قائلیم، در خوش بینانه ترین حالت همسرمان، به حرف های ما گوش دهد. اگر این احترام را دریافت نکنیم، برای به دست آوردن آن تلاش می کنیم، اما اغلب پس از مدتی ناامید می شویم و حتی دیگر در مورد آن به طور جدی گفتگو نمی کنیم و در اینجاست که رابطه ما به شدت آسیب می بیند.
اگر اقدام به طلاق نکنیم، برای ارضای نیاز به قدرت در خود، اکثر ما فعالانه یا منفعلانه به کشمکش با همسرانمان می پردازیم. در هر رابطه ای، نیاز به قدرتی که در ما وجود دارد نمی گذارد در روابطمان، مخصوصاً در زندگی زناشویی، از جایگاه قدرت پایینی برخوردار باشیم.
- نیاز به آزادی : چالشگر ازدواج
نیاز به آزادی یعنی همان انجام دادن به کارهای مورد علاقه مان است. در زندگی مشترک این بدان معناست که از حوزه کنترل همسرمان خارج شویم. کنترل کردن دیگران یکی از عواملی است که در ارضای نیاز به قدرت انجام می دهیم، اما مسئله دشوار در نیاز به آزادی این است که ما باید از چیزی صرف نظر کنیم که ذهنمان به تمایل به از دست دادن آن نیست.
در حقیقت هستی اساسی ازدواج، پذیرش محدویت هایمان است. این یک قانون است که افرادِ با نیاز کم تر به آزادی نسبت به افرادی که آزادی بیش تری می طلبند و تمایل دارند تنها باشند، ازدواج سالم و شاد تری دارند. اکثر عصبانیت هایی که در زندگی مشترک نمایان می شود بدین علت است که یکی از زوجین احساس می کند بیش از حد محدود شده است.
- نیاز به تفریح : نیازی که سهل تر از سایر نیازها در ازدواج تامین می شود
تفریح نیازی است که می توان آن را به تنهایی یا در کنار دیگران ارضا کرد. این نیاز را می توان به شیوه های گوناگون، در مکان های مختلف و در هر ساعتی از شبانه روز ارضا نمود. تفریح نیروی ماندگار عظیمی است. گرایش به رابطۀ جنسی و حتی عشق در طول زندگی کم رنگ می شود، اما تفریح و شادی همیشه تازه می ماند.
بزرگ ترین مانع برای دست یابی به یک ازدواج سالم و شاد به کارگیری انتقاد، سرزنش، شکوه و غر زدن است. احتمالاً در این مرحله از زندگی مشترک زوجین، فکر خوش بودن با یکدیگر حتی به ذهنشان هم خطور نمی کند. تفریح، به عنوان یک نیاز ژنتیکی، به شیوه آسان و لذت بخش قابل تامین است.
نگارنده : زینب پندار، دانشجوی دکترای مشاوره تخصصی