قبل از فارغالتحصیلی، من در یک مدرسه کوچک کلاسیک، تاریخ و ادبیات قرون وسطی را به دانشآموزان راهنمایی تدریس میکردم. این مدرسه تمام مزایای یک برنامه درسی ساختاریافته و معلمان متعهد را داشت. همچنین مدرسهای بود که والدین در آن مشارکت داشتند و روی فرزندانشان سرمایهگذاری میکردند، که این امر در حمایت از نتایج یادگیری بسیار مؤثر است.[1] با این حال، من به راحتی میتوانستم دانشآموزانی را که دسترسی نامحدود به آیفون و سایر صفحه نمایشها داشتند، شناسایی کنم. آنها عموماً کنجکاوی کمتری داشتند، در انجام کارهای خلاقانه مانند نوشتن خلاق مشکل داشتند و فاقد پشتکار بودند. آنها حواسپرت بودند و در انجام وظایف مداوم مشکل داشتند.
من اکنون یک دهه از کلاس درس راهنمایی که برای اولین بار تأثیرات منفی صفحه نمایشها بر دانشآموزان را مشاهده کردم، فاصله گرفتهام و جامعه ما در سالهای اخیر حتی اشباعتر از فناوری و وابستهتر به دستگاهها شده است. جان برن-مرداک، عضو ارشد مهمان در مدرسه اقتصاد لندن، اخیراً یافتههای مطالعه Understanding America (2024) را به اشتراک گذاشته است که نشان دهنده کاهش قابل توجه پشتکار و افزایش حواسپرتی در بین جوانان آمریکایی در نتیجه استفاده نامحدود از اینترنت است.[2]
چرا پشتکار مهم است؟
پشتکار «پافشاری طولانی بر روی یک چیز خوب تا زمانی که به نتیجه برسد» است.[3] این شامل استقامت یا ماندن در موقعیت در سختی است و یک فضیلت مهم است زیرا چیزهای خوب (مانند انجام پروژههای کاری، تکمیل کتابهای خوب و فرزندپروری) اغلب زمان زیادی طول میکشد. روابط نیاز به پشتکار دارند و شهروندی مستلزم آن است که بتوانیم در طول مکالمات دشوار «در موقعیت خود باقی بمانیم». همچنین، توانایی انجام یک کار و انجام آن تا پایان، بخش مهمی از آزادی انسان است. شاید هیچ کس دیگری ما را مجبور به انجام کاری نکند، اما اگر ما برای رسیدن به اهداف خود بیش از حد دمدمی مزاج یا مردد باشیم، واقعاً آزاد نیستیم.[4]
به همین دلایل، کاهش پشتکار یک مشکل است. خوشبختانه، ما مجبور نیستیم خود را به کاهش آن تسلیم کنیم. ما میتوانیم عمداً پشتکار را در خود و در دانشآموزان پرورش دهیم. چند دستورالعمل برای انجام این کار به شرح زیر است.
1. مراقب آنچه تمرین میکنید باشید. ما در یک زمینه دیجیتال زندگی میکنیم که محتوا را در قالبهای کوچک (مثلاً TikTok، Instagram و X/Twitter) بستهبندی میکند. اینها فضاهای جذاب و پر زرق و برقی هستند که توجه ما را تضعیف میکنند و ما را به انتظار تحریک مداوم با حداقل تفکر سوق میدهند. این واقعیت که اکنون میتوانیم اشکال خاصی از شناخت را به چتباتها و هوش مصنوعی واگذار کنیم، وضعیت را بدتر میکند، زیرا مردم به طور کلی از تفکر پایدار اجتناب میکنند. همه چیز سریع است – از جمله سرعتی که ما تمرکز خود را از دست میدهیم و تسلیم میشویم.
امروزه، ۸۱ درصد از کودکان زیر ۱۳ سال دستگاههای خود را دارند و ۵۴ درصد از مراقبان گزارش میدهند که فرزندانشان به صفحه نمایش معتاد هستند.[5] این کودکان تقریباً در تمام طول روز در یک تمرین سازنده شرکت میکنند که توجه آنها را تضعیف میکند. جای تعجب نیست که آنها برای انجام کارهایی که نیاز به تمرکز پایدار دارند، مجهز نیستند.
بنابراین، اولین احتیاط این است که روابط خود را با صفحه نمایشها بررسی کنیم و ارزیابی کنیم که چگونه آنها توجه ما را آموزش میدهند. جای تعجب نیست که صرف ساعتها در روز به طور منفعلانه برای مصرف محتوای کوتاه، هزینههای منفی بر شخصیت ما خواهد داشت.
۲. در جای خود بمانید. تثبیت مکان (Stabilitas loci) عملی بود که توسط پدران صحرا، گروهی از زاهدهای مسیحی زاهد که از قرن سوم تا هفتم در مصر و بینالنهرین زندگی میکردند، به کار گرفته میشد. این عملی برای «ماندن در جای خود» یا آموزش «ضعف جسمی و بیثباتی اراده» ما برای ماندن در کار بود. به عنوان مثال، در طول کار یدی، آنها توجه خود را به کار مورد نظر آموزش میدادند و «ماندن در جای خود» را تمرین میکردند تا تسلیم نشوند یا از نظر ذهنی به چیز دیگری نپردازند.[6] معادل ورزشی معاصر آن، ماندن در جای خود در یک دویدن طولانی است، نه اینکه سعی کنیم از نظر ذهنی صحنه را خالی کنیم و نه تسلیم ترک آن شویم.
فضایل با تمرین به دست میآیند. ما باید آنها را انجام دهیم تا آنها باشیم. این بدان معناست که باید در زمان، پشتکار را تمرین کنیم. میتوانیم این کار را در طول تمرین ورزشی («ماندن در جای خود» در طول دویدن) انجام دهیم، یا توجه خود را برای مدت طولانی به خواندن، نوشتن یا باغبانی اختصاص دهیم. هدف، مقابله با دامنه توجه کوتاه تقویت شده در زمینههای دیجیتال است.
۳. برای رشد شخصیت، رویکردی ورزشی در پیش بگیرید. گاهی اوقات دانشجویان دانشگاه من به من میگویند که خواندن دروس را دلهرهآور میدانند، بنابراین فرض میکنند که اهل مطالعه نیستند و تسلیم میشوند. اما همانطور که شما برای اولین بار در باشگاه سعی نمیکنید دمبلهای ۷۵ پوندی را بلند کنید یا برای اولین دویدن خود یک ماراتن را به پایان برسانید، نباید انتظار داشته باشید که در اولین تلاش خود یک مقاله کامل بخوانید. باید راه خود را هموار کنید – خودتان را در جایی که هستید ملاقات کنید، سپس به آرامی زمان مطالعه خود را با افزایش توجه خود افزایش دهید. پشتکار نیاز به تمرین دارد و تمرین زمان میبرد.
مهم است به یاد داشته باشید که خط پایه شما، بیانیه نهایی در مورد شخصیت شما نیست. شما فقط به این دلیل که در حال حاضر فردی دمدمی مزاج هستید، برای همیشه با کمبود پشتکار فکری گیر نمیافتید. اما توسعه این فضیلت نیاز به زمان و تمرین عمدی دارد. داشتن ذهنیتی ورزشی در مورد توسعه فضیلت میتواند مفید باشد.
نکات پایانی
آمار مربوط به کاهش پشتکار نگران کننده است. با این وجود، میتوانیم با تمرکز بر پرورش فضیلت، برخی از این آسیبها را جبران کنیم.
پیشنهاد مشاوران مرکز مشاوره فراز به شما این است تا برای تبدیل شدن به یک فرد با پشتکار بالا با یک مشاور تماس برقرار کرده و از او در این زمینه کمک بخواهید و از نظراتش استفاده کنید.
منابع:
[1] Kantova, K. 2024. Parental involvement and education outcomes of their children. Applied Economics, 56(48): 5683–5698.
[2] Burn-Murdoch, J. 8 August 2025. The troubling decline in conscientiousness. Financial Times. Web: https://www.ft.com/content/5cd77ef0-b546-4105-8946-36db3f84dc43
[3] Aquinas. Summa Theologiae. Second and Revised Edition, Translated by Fathers of the English Dominican Province. New Advent. newadvent.org/summa/.