اهمیت مشاوره تحصیلی چیست؟ مشاور چطور می تواند در طی مسیر انتخاب به شما کمک نماید؟ اگر دانش آموز یا والدین دانش آموز هستید و درمرحله انتخاب رشته تحصیلی قرار دارید و در ادامه آن انتخاب شغل مناسب برای شما اهمیت دارد با من همراه شوید تا در ادامه مسیر صحیح انتخاب و مشکلات بی تصمیمی را بررسی کنیم.
حق مسلم هر انسانی است که شغلی را بطور آزادانه انتخاب کند، برای اینکه انتخاب بصورت مناسبتر انجام گیرد مشاور دانش آموز را در مسیر خودشناسی و حرفه شناسی کمک می کند و اطلاعاتی که لازم و ضروری است را در اختیار وی قرار می دهد. مشاوره دیدگاهی آینده نگر دارد و به دانش آموز کمک می کند تا عهده دار شغلی شود که درآن به هر دو بعد خودشناسی و حرفه شناسی او توجه شده باشد.
مسائل و مشکلات انتخاب رشته و بالطبع آن انتخاب شغل در بین دانش آموزان دبیرستان بیشتر است و رایج تر از سطوح کلاسهای ابتدائی و راهتمایی است، اگر شما هم جزء این گروه هستید در ادامه با ما همراه باشید ما حتما با دل و جان در حل این مساله و تعیین اهمیت مشاوره تحصیلی به کمک شما خواهیم آمد.
اهمیت مشاور تحصیلی
اهمیت مشاور تحصیلی همراه با دانش برگرفته از تحصیل خود ، نقاط قوت و ضعف دانش آموزان را شناسایی و برای استفاده هر چه بهتر توانایی هایشان کمک می نماید. همچنین در کنار آن توانایی درس خواندن و یادگیری ، روش های برنامه ریزی درسی، روش هایی برای جلوگیری از افت تحصیلی ، استرس و اضطراب امتحانات و همچنین کمک به اجرای یک انتخاب رشته صحیح و منطقی حوزه لازمه برای موفقیت تحصیلی و شغلی دانش آموزان و همچنین دانشجویان را آماده می سازد.
بر اساس تحقیق میلتون و مک لین مشکلات شغلی دانش آموزان دبیرستان به سه گروه بزرگ طبقه بندی شده است:
مشکلات شغلی دانش آموزان دبیرستان
- شک در انتخاب ( انتخاب مشکوک ) : مشاور می داند که شک در انتخاب زمانی پیش می آید که دانش آموز از گزینش خود مطمئن نیست، یعنی انتخابی دارد ولی از صحت و سقم آن آگاه نیست و کمبود اطلاعات حرفه ای مانع انتخاب شده است. کمک مشاور در مشاوره تحصیلی برای رفع مشکل، دادن اطلاعات دقیق و موثق درباره شغل مورد شک است.
- عدم انتخاب: عدم انتخاب نشانه این است که دانش آموز آمادگی کافی برای انتخاب شغل را ندارد و اطلاعات کافی درباره مشاغل متعدد ندارد و مشاور این کمک را با ایجاد آمادگی و همراه با ارائه اطلاعات حرفه ای آغاز میکند.
- انتخاب نامناسب یا همان انتخاب نامعقول: از دلیل چنین انتخابی می توان جایگاه اجتماعی و درآمد شغل مورد نظر را نام برد که مسلما مشاور برای کمک به دانش آموز در چنین حالتی باید اطلاعات دقیق و همه جانبه ای را در دسترس وی قرار دهد گاهی فرد توانایی یا استعداد لازم برای شغل انتخابی را ندارد.
در جریان مشاوره تحصیلی به دانش آموز کمک می شود تا بتواند مناسب ترین و عاقلانه ترین تصمیم را درباره حرفه آینده خود اتخاذ نماید. تصمیم گیری زمانی عاقلانه و مناسب خواهد بود که فرد از توانائی ها و محدودیت هایش آگاه گردد و امکانات شغلی جامعه را نیز بشناسد. اهمیت مشاوره تحصیلی در اصل کمک به دانش آموز است تا براساس اطلاعات شخصی و شغلی دقیق و معتبری که دریافت میکند بتواند تصمیم مناسبی را اتخاذ نماید.
در این زمینه خویشتن شناسی در فرد را می توانیم مطرح کنیم و شناخت مواردی مانند:
- توانائی ذهنی: هر شغلی به میزان خاصی از توانائی های ذهنی نیاز دارد.
- استعداد یا همان توانائی فطری: که به امر یادگیری کمک و آن را تسریع میکند.
- رغبت: یا همان دوست داشتنیهای فرد که شامل 4 دسته است، رغبتهای نمایان شده،فهرست شده،بیان شده و آزمون شده
- شخصیت: هر فرد مجموعه ای از ویژگیهای یکتا و یگانه می باشد که مختص آن فرد است، مجموعه ساخت شخصیتی افراد را از یکدیگر متمایز می سازد.
- عوامل محیطی: عواملی مانند وضعیت جغرافیایی، طبقه اجتماعی، فرهنگ
در مسیر انتخاب دانش آموز باید دیدگاهش به واقعیتها نزدیک باشد، انتظارات وی گاهی هیچ تطابقی با شرایطش ندارد.
- انتظارات شغلی: به خواستها و امیال استوار است و به واقعیت توجه نمیشود و دانش آموز فقط رویاپردازی می کند و به دنبال ایده آل هاست.
- ترجیحات شغلی: به واقعیت توجه کمتری می گردد و دانش آموز به آن چیزهایی که دوست دارد می اندیشد.
- انتخاب شغلی: به عوامل متعددی توجه می شود. دانش آموز آن شغلی را برمی گزیند که احتمال موفقیت در انجام آن بیشتر است یعنی فرد به مجموعه ای از عوامل شخصی و محیطی توجه می کند و بر اساس واقعیت موجود انتخاب میکند.
مشکلات بی تصمیمی:
هر نوع شک و تردید و ناتوانی در انتخاب شغل در زمره مشکلات بی تصمیمی قرار می گیرد.بی تصمیمی باعث عدم انتخاب و در نتیجه موجب عدم آماده شدن برای اشتغال می گردد. لذا می توان بی تصمیمی و شک و تردید را یکی از مشکلات انتخاب قلمداد نمود.
بر اساس نظریه های مختلف بی تصمیمی در انتخاب شغل با افزایش سن کاهش می یابد. طبق نظر کارتر که معتقد است بی تصمیمی پدیده ای آموخته شده می باشد، یعنی افرادی که در زندگی گذشته خود هیچگاه اجازه تصمیم گیری مستقل را نداشته اند در آینده در انتخاب شغل و تصمیم گیری با شک و تردید مواجه خواهند شد، مشاهدات همچنین نشان دهنده آن هستند که در سن بلوغ بی تصمیمی در انتخاب شغل در بین نوجوانان بیشتر است شاید یکی از علل چنین شک و تردیدی تنوع و ناپایداری رغبت ها در سن بلوغ باشد. یعنی نوجوانان بزودی به موارد تازه علاقمند می شوند و پس از گذشتن زمانی کوتاه مورد جدیدتری را جایگزین انتخاب اول خود می نمایند.
از موارد دیگری که بیان شده است در مشکلات انتخاب میتوانیم به نظر تایلر اشاره کنیم. تایلر بی تصمیمی را یکی از مشکلات انتخاب شغل می شمارد.
چهار عاملی که تایلر باعث بی تصمیمی و تردید فرد در انتخاب شغل می داند:
- گفتار و خواسته های خانواده و دوستان می تواند بی تصمیمی و تردید فرد در انتخاب شغل را باعث شود. اگر تمایلات و خواسته های والدین با رغبت های دانش آموز مغایرت داشته باشد فرد در انتخاب شغل مردد خواهد شد. مثلا خانواده فرد شغل مهندسی را در نظر داشته باشند و خود فرد شغل هنری مورد نظرش باشد.
- طرز فکر دانش آموز نسبت به شغل خاصی ممکن است مشکلاتی را در انتخاب مناسب و صحیح ایجاد نماید. ارزش اجتماعی شغل و حرفه نیز ممکن است فرد را در انتخاب دچار شک و تردید نماید، مثلا فردی شغل پزشکی را دوست دارد زیرا دارای ارزش اجتماعی است، از طرفی هم از پزشکی گریزان است زیرا باید شبانه روز تلاش و فعالیت نماید و همواره آماده برای خدمت باشد در این حالت فرد با شک و تردید در انتخاب مواجه می شود که حل آن به شناسائی کامل شغل و نیز فلسفه زندگی فرد نیاز مبرمی دارد.
- بی تصمیمی و تردید در انتخاب ممکن است زائیده تساوی در استعدادهای فردی نیز باشد یعنی اینکه فرد توانائی و استعداد انجام مشاغل متعددی را دارد و احتمالا در انتخاب مناسب ترین شغل با شک و تردید مواجه می شود در این حالت مسلما رغبت فرد حائز اهمیت می شود.
- انسان ممکن است بر اثر عدم یادگیری و نیز محدود بودن فرصت ها دچار شک و تردید گردد، یعنی فرد هیچگاه نیاموخته است که در موقعیتی قاطعانه تصمیم بگیرد و آن را به مرحله عمل درآورد.
از دیگر عوامل موثر در عدم تصمیم گیری دانش آموزان:
- وابستگی: استقلال و اعتماد به خود از عوامل مهم در تصمیم گیری است فقدان این عامل باعث وابستگی به دیگران می شود.
- کمبود اطلاعات: ناآگاهی در دنیای مشاغل و نا آشنایی با خصوصیات فردی از دیگر مشکلات انتخاب شغل است.
- دلهره: امکان دارد فرد درباره آینده رشته تحصیلی خود مضطرب شود یا نگران آینده شغلی و بیکاری باشد.
اهمیت مشاور تحصیلی برای والدین
بدون هیچ شبهی مشاور تحصیلی به تنهایی نمی تواند تصمیم گیری برای دانش آموز داشته باشد زیرا به احتمال زیاد با شکست مواجه خواهد شد، به همین منظور کمک از خانواده های آن ها یک امر ضروری به حساب می آید. خانواده ها نقش مهمی در ایجاد افت تحصیلی و یا بر عکس آن موفقیت تحصیلی و شغلی آن ها را دارند. والدین نقش بسزایی در رسیدن دانش آموزان به هدف هایشان دارد و سرعت رسیدن به هدف ها را تنظیم می نماید و برعکس آن هم خانواده هایی که هیچ اهمیتی به فرزندان خود نمی دهند می تواند منجر به پایین آمدن سرعت دانش آموزان با استعداد گردد. به همبن جهت در مسیر تحصیلی دانش آموز و خانواده ، مشاور تحصیلی نقش پر رنگی پیدا کرده است. مشاور تحصیلی خانواده را از ویژگی ها و استعدادهای که توسط خانواده در فرزندانشان نمایان نشده است آگاه می سازد و مهارت های لازم برای موفقیت فرزندانشان را به آن ها یاد می دهند. مشاوره نیز به رفع مشکلات چه در خانواده که سبب افت تحصیلی دانش آموزان می شود کمک بسیاری می نماید.
نتیجه گیری:
اینها گوشه ای از مسائلی است که دانش آموزان میتوانند با آنها دست به گریبان باشند اگر شما دوست گرانقدرم با هر یک از این موانع روبرو هستید که در انتخاب شما را با مشکل مواجه کرده است بدانید که اهمیت مشاوره تحصیلی بسیار زیاد است و میتواند در رفع مشکلات تحصیلی به شما کمک کند و همراه شما باشد تا به بهترین صورت ممکن از این گذرگاه سخت به آسانی عبورکند.
کارشناسان مرکز مشاوره فراز آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان در زمینه ی اهمیت مشاوره تحصیلی میباشند.