بیش فعالی در کودکان و راههای درمان روانشناختی آن

بیش فعالی در کودکان چگونه ظاهر میشود؟ آیا شما هم نگران ابتلای فرزند خود به بیش فعالی- نقص توجه (ADHD) هستید؟ خب، گاهی اوقات پیش می آید که کودکان در انجام تکالیفشان تنبلی کنند، در کلاس به جای گوش دادن به معلم، در حال خیال پردازی باشند، بدون فکر عمل کنند یا سر میز شام بی تابی کنند. اما بی توجهی، رفتارهای تکانشی و بیش فعالی که از نشانه های بیش فعالی- نقص توجه یا (ADHD) هستند، دقیقا علایم ذکر شده در بالا را دارند که از آنها گاهی اوقات به عنوان اختلال نقص توجه یا (ADD) نیز یاد میشود.

بیش فعالی چگونه ایجاد می شود؟

بیش فعالی-کمبود توجه (ADHD) در اثر اختلال در تکامل عصبی ایجاد میشود که معمولا در اوایل دوران کودکی و قبل از هفت سالگی ظاهر میشود. ADHD مهار پاسخهای خودجوش (یهویی) را برای کودکان دشوار میکند، پاسخهایی که میتواند بازگو کننده حرکت، گفتار و توجه آنها باشد. همه ما کودکانی را دیده ایم که نمی‌توانند آرام بنشینند، به نظر میرسد هرگز گوش نمی‌دهند، کسانیکه از دستورالعملها پیروی نمیکنند، مهم نیست که چقدر واضح آنها را ارائه می دهید، یا کسانی که نظرات نامناسب را در زمانهای نامناسب بیان می کنند. گاهی اوقات به این کودکان برچسب مشکل ساز می زنند یا به دلیل تنبلی و بی انضباطی مورد انتقاد قرار می گیرند. در حالیکه ، ممکن است آنها مبتلا به ADHD باشند.

در دپارتمان تخصصی مشاوره کودک و نوجوان در مرکز مشاوره فراز، شما میتوانید با مشاوره گرفتن از متخصصان این حوزه، کمکهای مورد نیاز خود را از نحوه تشخیص علایم و نشانه های بیش فعالی- نقص توجه دریافت کنید.

آیا رفتار کودک طبیعی است یا مشکوک به ADHD است؟

تمایز بین ADHD و رفتار عادی کودک میتواند کمی دشوار باشد. اگر فقط چند علامت را مشاهده کردید، یا علایم فقط در برخی شرایط ظاهر شد، احتمالا ADHD نیست. از سوی دیگر، اگر کودک شما تعدادی از علایم و نشانه‌های ADHDرا نشان میدهد که در همه موقعیتها مثل، خانه، مدرسه و در بازی وجود دارد، وقت آن است که نگاه دقیقتری به موضوع داشته باشید.

کنار آمدن و درک یک کودک مبتلا به ADHD دشوار و فرسایشی است، اما شما در جایگاه والد، میتوانید از طریق دپارتمان مشاوره کودک و نوجوان در مرکز مشاوره فراز و با مشاوران کودک و نوجوان این مرکز، خانمها سحر افراز و شهنوش قسیمی علایم را مهار و بر استرسهای روزانه خود غلبه کنید و در نهایت آرامش بیشتری را فضای خانواده ایجاد کنید.

افراد بیش فعال چگونه به نظر می رسند؟

بسیاری از افراد وقتی به بیش فعالی- نقص توجه فکر میکنند، کودکی خارج از کنترل را در حال حرکت دائمی تصور میکنند که از دیوارها بالا می رود و همه چیز را به هم میریزد. اما واقعیت چیز دیگری است.

بعضی از کودکان بیش فعال هستند، در حالیکه بعضی دیگر ساکت می نشینند و به افق های دورتر خیره میشوند. برخی تمرکز بیش از حد روی یک کار دارند و در انتقال آن به کار دیگر مشکل دارند. برخی دیگر فقط کمی بی توجه هستند، اما بیش از حد تکانشی و بی نظم هستند.

علایم و نشانه‌ های این بیماری، به این بستگی دارد که کدام ویژگی در کودک بیشتر برجسته است. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است:

• سر به هوا باشند، اما بیش فعال یا تکانشی نباشند.
• بیش فعال و تکانشی باشند، اما بی توجه و سر به هوا نباشند.
• داشتن هر سه خصوصیت بی توجهی، بیش فعالی و تکانشی شایع ترین شکل ADHD است.

کودکانی که از سه علامت فوق، فقط فاکتور بی توجهی را دارند، از آنجا که مخرب (ویرانگر) نیستند، اغلب نادیده گرفته میشوند. در حالیکه، بی توجهی میتواند عواقب بدی داشته باشد : قرار گرفتن در آب گرم با والدینشان، سرپیچی از قوانین و دستورالعملهای مدرسه و معلمان، داشتن عملکرد ضعیف در مدرسه و یا درگیری با همکلاسیهای خودشان بخاطر عدم رعایت قوانین بازی.

علایم و نشانه های بی توجهی از ADHD:

اینطور نیست که کودکان مبتلا به ADHD نتوانند تمرکز کنند، وقتی آنها کارهایی را انجام میدهند که از آنها لذت میبرند یا در مورد موضوعاتی که به آنها علاقه مند هستند می شنوند، برای تمرکز و ادامه کار مشکلی ندارند. اما زمانیکه کار تکراری یا خسته کننده است، آنها به سرعت قطع توجه و سکوت میکنند.

ماندن و ادامه مسیر، یکی دیگر از مشکلات رایج در این بیماران است. کودکان مبتلا به ADHD اغلب بدون اتمام کاری از یک شاخه به شاخه دیگر می پرند، یا از مراحل ضروری در راه صرف نظر می کنند.

سازماندهی تکالیف مدرسه و زمانبندی آنها برای آنها سخت تر از اکثر کودکان است. کودکان مبتلا به ADHD همچنین در صورت وقوع اتفاقاتی در اطرافشان در تمرکز مشکل دارند. آنها معمولا به یک محیط آرام و ساکت نیاز دارند تا متمرکز بمانند.

علایم بی توجهی در کودکان:

فرزند شما ممکن است:

• در تمرکز کردن مشکل داشته باشند، قبل از اینکه یک کار کامل شود به راحتی حواسشان پرت یا حوصله آنها سر میرود
• به نظر می رسد وقتی با او صحبت میکنیم گوش نمیدهد.
• در به خاطر سپردن مطالب و پیروی از دستورالعملها مشکل دارند. به جزئیات توجه نمی کنند یا اشتباهاتی از سر بی دقتی انجام دهند.
• در سازماندهی، برنامه ریزی برای کارهای آینده و به پایان رساندن پروژه ها مشکل دارند.
• مکررا تکالیف، کتابها، اسباب ‌بازیها یا اشیا دیگر را گم می‌کنند یا در جای اشتباهی قرار میدهند.

علایم و نشانه های بیش فعالی از ADHD:

واضح ترین علامت ADHD بیش فعالی است. در حالیکه بسیاری از کودکان در حالت طبیعی شیطنت میکنند، کودکانی که علایم بیش فعالی- نقص توجه دارند همیشه در حال فعالیت هستند. آنها ممکن است سعی کنند چندین کار را همزمان انجام دهند و از یک فعالیت به فعالیت دیگر بپرند. حتی در زمانهایی که مجبورند آرام بنشینند، ممکن است برایشان بسیار سخت باشد و مدام پاهایشان را بهم می زنند و یا پاهایشان می لرزد.

علایم بیش فعالی در کودکان:

بیش فعالی در کودکان به شکلهای زیر نمود پیدا میکنند:

• آرام و قرار نداشته باشند و غرولند کنند.
• فرزندان شما ممکن است با آرام نشستن در یکجا یا بازی آرام مشکل داشته باشند.
• به طور مدام در حرکت هستند، اغلب در حال دویدن یا بالا رفتن از جاهای خطرناک هستند.
• زیاد حرف میزنند.
• خلق و خوی تند یا “زود جوشی” دارند.

علایم و نشانه های تکانشی از ADHD

تکانشگری کودکان مبتلا به ADHD می تواند مشکلاتی در خودکنترلی ایجاد کند. از آنجایی که آنها کمتر از سایر کودکان خودشان را سانسور می‌کنند، مکالمات را قطع می‌کنند، به فضای دیگران هجوم می‌آورند، در کلاس سوالات نامربوط می‌پرسند، بدون فکر صحبت میکنند و سوالات بیش از حد شخصی می‌پرسند. پیروی از دستورالعملهایی مانند “صبور باشید” و “فقط کمی صبر کنید” برای کودکان مبتلا به ADHD دو برابر سخت تر از سایر کودکان است.

کودکانی که علایم و نشانه‌های تکانشی ADHD دارند نیز معمولا بد خلق و بیش از حد احساساتی هستند. در نتیجه، دیگران ممکن است کودک را بی ادب، وحشی یا نیازمند بدانند.

علایم تکانشگری در کودکان

فرزند شما ممکن است :

• حدس زدن، به جای وقت گذاشتن برای حل یک مشکل، نسنجیده جواب دادن به سوالات بدون منتظر ماندن برای پاسخ به سوال یا شنیدن کل سوال.
• دخالت در مکالمات یا بازیهای دیگران.
• قطع کردن صحبتهای دیگران، گفتن چیزهای اشتباه در زمان نامناسب
• قادر به کنترل احساساتی که باعث طغیان خشم یا عصبانیت می شود، نیستند.

کمک به کودک مبتلا به ADHD

چه علایم نقص توجه، بیش فعالی و تکانشگری کودک شما ناشی از ADHD باشد، چه نباشد، اگر درمان نشود میتواند مشکل ساز شود.کودکانی که نمیتوانند تمرکز کنند و خود را کنترل کنند، ممکن است در مدرسه دچار مشکل شوند و به سختی با دیگران کنار بیایند یا دوست پیدا کنند. این سرخوردگیها و مشکلات میتواند منجر به کاهش عزت نفس و همچنین تشنج و استرس برای کل خانواده شود.

اما درمان میتواند تفاوت قابل ملاحظه ای در علایم کودک شما ایجاد کند. با حمایت مناسب، فرزند شما می تواند در مسیر موفقیت در همه زمینه های زندگی قرار گیرد.

اگر کودک شما با علایمی مانند ADHD دست و پنجه نرم میکند، منتظر کمک حرفه ای نباشید. شما می توانید علایم بیش فعالی، نقص توجه و تکانشگری فرزندتان را بدون تشخیص اختلال نقص توجه درمان کنید. گزینه‌هایی که میتوانید با آن شروع کنید شامل قرار دادن فرزندتان در پروسه درمان، اجرای برنامه غذایی و ورزش بهتر و اصلاح محیط خانه برای به حداقل رساندن حواس ‌پرتی‌ فرد مبتلا است.

اگر تشخیص ADHD را دریافت کردید، سپس میتوانید با پزشک، درمانگر و مدرسه فرزندتان برای ایجاد یک برنامه درمانی شخصی که نیازهای خاص او را برآورده می کند، همکاری کنید. دپارتمان تخصصی مشاوره کودک و نوجوان در مرکز مشاوره فراز، با به کارگیری مشاوران با تجربه، برای درمان موثر ADHD در دوران کودکی که شامل رفتار درمانی، آموزش والدین، حمایت اجتماعی و کمک در مدرسه است، شما را یاری خواهد داد. البته ممکن است از دارو نیز استفاده شود. با این حال، هرگز نباید تنها درمان اختلال نقص توجه مد نظر شما باشد.