یکی از دغدغه های هر فرد به خصوص در سنین نوجوانی و جوانی انتخاب شغل یا ورود به رشته تحصیلی ای است که در آینده رضایت بخش و متناسب با ویژگی های شخصیتی او باشد. با توجه به این توضیح میتوان گفت یکی از مهمترین دوران مهم و حساس زندگی هر دانش آموز( سال نهم) می باشد. در واقع در پایان این سال ما باید فرایند هدایت تحصیلی هدفمند را برای ورود به مقطع بعدی انجام دهیم.
هدایت تحصیلی:
در سال نهم ضرورت دارد دانش آموزان علایق و استعداد هایشان را کشف و تعیین نمایید و با مسیر هدایت تحصیلی هدفمند در سال دهم ( متوسطه دوم) رشته مورد علاقه خود را از میان چندین انتخاب تعیین کنند. تادر آینده ای نه چندان دور بتوانند شغل متناسب و مورد علاقه خود را انتخاب کنند و از تصمیم و انتخاب خود پشیمان نباشند. چیزی که برای همه افراد در مقاطع بالاتر از اهمیت بالایی بر خوردار است این است که از تصمیم و انتخاب خود در مقاطع پایین تر به خصوص انتخاب رشته سال نهم و کنکور ناراضی نباشند تا بتوانند در جایگاه خود به طور قدرتمند و مداوم در حال رشد باشند.
در پایان سال نهم و با توجه به فرآیند هدایت تحصیلی دانش آموزان زیادی هستند که در تعیین هدف شان دچار سردرگمی در انتخاب رشته میشوند و یا گاهی با چند انتخاب و حتی عدم تصمیم گیری صحیح در تعیین رشته خود مواجه میشنود. راه کار کلی در این مورد برخورداری از هدایت تحصیلی هدفمند و متناسب با دانش آموز است که آن ها را به رشته ای سوق دهد که در آینده از تصمیم خود رضایت داشته و آنان را به هدف شان در زندگی و شغل برساند.
نشانه انتخاب هدایت تحصیلی هدفمند و اصولی چیست؟
از نتایج بدست آمده از یک تحقیق علمی و تایید شده انتخاب رشته ای اثر بخش و اصولی است که نتیجه اش در مقطع یا مقاطع بالاتر تحصیلی بیانگر حس آرامش و اطمینان خاطر از سوی دانش آموز و اولیا او باشد. هم چنین شخص در آینده شغلی و به خصوص محیط کار از نظر انرژی و انگیزه و رضایت درونی در درجه بالایی باشد.
برای روشن شدن بهتر موضوع در ادامه با مفهوم هدایت تحصیلی و کاربرد آن آشنا میشویم.
طبق نتایج بدست آمده از یک مقاله علمی – آموزشی معتبر، هدایت تحصیلی به معنای هدایت دانش آموز به مناسب ترین رشته تحصیلی بر اساس استعدادها و شناخت فرد به جهت تربیت افراد متخصص و کارآمد در جامعه است. پس با توجه به صحبت های فوق میتوانیم نتیجه بگیریم که موضوع انتخاب رشته صرفا فرایند هدایت تحصیلی نیست و در واقع میتوانیم بگوییم هدف کلی هدایت تحصیلی انتخاب رشته هدفمند و متناسب با دانش آموز است.
اجزا هدایت تحصیلی هدفمند:
- شناخت و تعیین علایق و ویژگی های شخصیتی دانش آموز
- نقش خانواده و تجارب دانش آموزان
- آزمون های استعداد تحصیلی و هوش و شخصیت
- نظر اولیا و مشاور و کادر اموزشی
کاربرد هدایت تحصیلی در پایه نهم:
- کمک به رفع سردرگمی دانش آموزان برای تعیین هدف و رشته آینده شان
- تعیین علایق و توانمندی های دانش آموز جهت هدایت تحصیلی هدفمند
- انتخاب رشته متناسب با شخصیت و علاقه دانش آموز
- کمک به رشد افراد و تربیت افراد کارآمد در بخش های مختلف جامعه
بررسی نقش مهم و حمایتی والدین در فرآیند هدایت تحصیلی:
قطعا یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده هدایت تحصیلی اصولی و هدفمند نقش خانواده یا اولیا دانش آموزان در تعیین علایق و سرنوشت و آینده فرزندان است. خانواده و اولیا به عنوان اولین نهاد و دلسوز ترین مرجع برای فرزند میتواند مهم ترین گام برای موفقیت فرزندان و دانش آموزان این مرز و بوم باشند.
اقدامات مهم اولیا جهت بهره مندی از هدایت تحصیلی اصولی:
- با شناخت کامل از علایق و شخصیت فرزندشان کمک کنند رشته ای را انتخاب کند که در آن موفق باشد، چون در آینده نارضایتی فرزندشان از انتخاب اشتباه باعث ناامیدی و بروز افسردگی و بی انگیزگی میشود.
- از همان ابتدا سال موضوع هدایت تحصیلی دانش آموز را با بررسی گسترده جدی بگیرند.
- حتما به فرزندان دلگرمی و اطمینان خاطر دهند، زیرا استرس و عدم ثبات در تصمیم گیری آنها را خسته و شاید منجر به انتخاب اشتباه کند.
- با تشویق و پیگیری به او کمک کنید نمرات خوبی بگیرد زیرا یکی از شروط هدایت تحصیلی کسب امتیاز شرط معدل است.
- جهت انجام شدن هر چه بهتر پروسه هدایت تحصیلی هدفمند از مشاوران متخصص کمک بگیرید.
نتیجه گیری
آینده خوب و رضایت بخش افراد در زمینه های تحصیلی، شغلی، ارتباط با دیگران تا حد زیادی وابسته به نقش و حمایت های خانواده آنان در دوره های مختلف رشدی فرد میباشد. اگر اولیا بخصوص در سال نهم در فرآیند هدایت تحصیلی هدفمند که ضامن آینده تحصیلی و شغلی فرزندان شان همراه با او برای رسیدن به هدف مشترک باشند فرزندشان با رضایت و اطمینان رشته تحصیلی خود در مقطع متوسطه دوم و هم چنین در دانشگاه و انتخاب شغل و محیط آن و حتی انتخاب همسر به طور منطقب و اعتماد به نفس کافی برخورد خواهد کرد و نتایج درخشانی را کسب خواهد کرد.
نگارنده: فروغ السادات رضویان، کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی